Kalsiyum yüksekliği hangi durumlarda ortaya çıkar?

Kalsiyum yüksekliği, tıpta hiperkalsemi olarak adlandırılan ve kandaki kalsiyum seviyesinin normalin üzerine çıkması durumudur. Normal kalsiyum seviyeleri genellikle 8.5-10.5 mg/dL arasında değişir; bu değerin üzerindeki seviyeler hiperkalsemi olarak kabul edilir. Hiperkalsemi, hafif, orta veya şiddetli olabilir ve altta yatan nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar.

Kalsiyum Yüksekliğinin Yaygın Nedenleri

Kalsiyum yüksekliği genellikle aşağıdaki durumlarla ilişkilidir:

• Paratiroid bezlerinin aşırı çalışması (hiperparatiroidizm): En yaygın nedenlerden biridir. Paratiroid hormonu (PTH) fazlalığı, kemiklerden kalsiyum salınımını artırarak kanda yüksek kalsiyum seviyelerine yol açar.
• Kanserler: Bazı kanser türleri, özellikle kemik metastazı yapanlar veya PTH benzeri maddeler salgılayanlar (örn. akciğer, meme, böbrek kanserleri) hiperkalsemiye neden olabilir.
• D vitamini fazlalığı: Aşırı D vitamini alımı, bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırarak kanda yüksek kalsiyuma yol açabilir.
• Böbrek hastalıkları: Kronik böbrek yetmezliği veya böbrek taşları gibi durumlar, kalsiyum atılımını etkileyerek hiperkalsemiye neden olabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, örneğin tiyazid grubu diüretikler veya lityum, kalsiyum seviyelerini yükseltebilir.
• Hareketsizlik: Uzun süreli yatak istirahati, kemiklerden kalsiyum salınımını artırarak hiperkalsemi riskini yükseltebilir.
• Diğer nedenler: Sarkoidoz gibi granülomatöz hastalıklar veya genetik bozukluklar da nadiren hiperkalsemiye yol açabilir.

Kalsiyum Yüksekliğinin Belirtileri

Hiperkalsemi belirtileri, kalsiyum seviyesine bağlı olarak değişir ve şunları içerebilir:

• Yorgunluk, halsizlik
• Bulantı, kusma, iştahsızlık
• Kabızlık
• Sık idrara çıkma ve aşırı susama
• Kas ağrıları veya kramplar
• Konsantrasyon güçlüğü ve zihinsel karışıklık
• Şiddetli durumlarda böbrek taşları, kemik ağrıları veya kalp ritim bozuklukları

Teşhis ve Tedavi

Hiperkalsemi, kan testleri ile teşhis edilir. Altta yatan nedenin belirlenmesi için ek testler (örneğin, PTH seviyeleri, görüntüleme yöntemleri) gerekebilir. Tedavi, nedene yöneliktir ve şunları içerebilir:

• Sıvı replasmanı ve diüretikler
• İlaçlar (örn. bifosfonatlar, kalsitonin)
• Altta yatan hastalığın tedavisi (örneğin, kanser veya hiperparatiroidizm cerrahisi)
• Diyet değişiklikleri (kalsiyum alımının sınırlandırılması)

Hiperkalsemi ciddi bir durum olabilir; bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde bir doktora başvurmak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, komplikasyonları önlemeye yardımcı olur.